Góry Świętokrzyskie

1 gwiazdka2 gwiazdki3 gwiazdki4 gwiazdki5 gwiazdki (15 votes, average: 3,53 out of 5)
Loading...

Góry Świętokrzyskie leżą w centralnej części województwa świętokrzyskiego, to najstarsze obok Sudetów góry w Polsce. Najwyższe wzniesienie tych gór to Łysica mająca 612 m n.p.m. leżąca w paśmie Łysogór. Trzon Gór Świętokrzyskich stanowi tzw. pasmo główne, składające się z Pasma Jeleniowskiego, Łysogór i Pasma Masłowskiego.

Łysogóry, w całości objęte ochroną w postaci Świętokrzyskiego Parku Narodowego, są najczęściej odwiedzanym rejonem. Historyczne miejsce w postaci Świętego Krzyża, od którego powstała nazwa gór, Nowa Słupia słynąca z dymarek świętokrzyskich i najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich – Łysica, to wszystko sprawia, że od lat licznie przybywają tu turyści z kraju i zagranicy.

Bardzo ciekawa jest budowa geologiczna Gór Świętokrzyskich. Jest to wynik wielu zmian jakie nastąpiły w skorupie ziemskiej i na jej powierzchni na przestrzeni milionów lat. Góry Świętokrzyskie są starymi górami fałdowymi zbudowanymi w zasadzie ze skał osadowych. W geobotanicznej Krainie Świętokrzyskiej występują pozostałości dawnych puszcz, mające w niektórych partiach pierwotny charakter. Największe kompleksy leśne tworzy Puszcza Świętokrzyska. Rozwój gospodarczy regionu związany był z licznymi bogactwami naturalnymi.

W okresie rzymskim istniał w Górach Świętokrzyskich jeden z największych ośrodków produkcji żelaza z rud darniowych. W piecach dymarskich, których pozostałości można oglądać w muzeum w Nowej Słupi, dokonywano wytopu żelaza na dużą skalę. W okresie średniowiecznym w dolinach rzek powstało wiele osad, które były miejscem handlu i wymiany towarów, na przykład Kielce i Tarczek. Od XII wieku rozwijało się górnictwo miedzi, srebra i ołowiu. W kolejnych wiekach miała miejsce intensyfikacja budowy kopalń rud i kamieniołomów. Budowany były duże zakłady przemysłowe, między innymi huty w Samsonowie i Bobrzy. Obszar na terenie którego spotkać można pozostałości tych zakładów zwany jest obecnie Staropolskim Okręgiem Przemysłowym.

Bogata jest historia tego terenu. W powstaniu listopadowym zakłady przemysłowe w Górach Świętokrzyskich miały swój udział. W Samsonowie, Białogonie i Suchedniowie produkowana była broń dla powstańców. W czasie powstania styczniowego Góry Świętokrzyskie były miejscem manifestacji i walk. Na kielecczyźnie stoczono 241 bitew i potyczek, między innymi w Suchedniowie, Bodzentynie, Wąchocku i na Świętym Krzyżu. Okres II wojny światowej to liczne egzekucje i pacyfikacje wsi, miast i miasteczek. Liczne pomniki, cmentarze i pojedyncze groby są tego dowodem. Pierwszym oddziałem partyzanckim, który podjął działania na terenie Gór Świętokrzyskich był Oddział Wydzielony Kawalerii Wojska Polskiego dowodzony przez mjr „Hubala” – Henryka Dobrzańskiego. Potem powstały oddziały między innymi: GL „Narbutta”, GL „Wilka”; AK: „Ponurego”, „Barabasza”, „Szarego”. Największe bitwy miały miejsce w okolicach Szałasu, Świniej Góry, pod Szewcami i w lasach siekierzyńskich.

Tekst i zdjęcia: Michał Paszkowski